Big Data (Büyük Veri) Nedir?
Big Data Nedir? kısa bir tanım ile cevap vermek kolay ve doğru değildir ancak Türkçe'ye “Büyük Veri” olarak çevirebileceğimiz “Big Data” basit bir ifadeyle “bir düzene uyan veya uymayan, artan hızla büyüyen ve depolanan büyük hacimli veriler” şeklinde ifade edebiliriz.
Veri, bilgilerin işlenmemiş (ham) halidir. Örneğin Facebook'ta kayıtlı olan hesabınızdaki adınız, yaşınız, cinsiyetiniz.. bunların her birisi birer veridir.
Big Data (Büyük Veri), ise adından da anlaşılacağı gibi bu küçük veri parçacıklarını toplayıp büyük bir hacim ile toplama, saklama, koruma, anlamlı bir şekilde işleme ve kullanma diyebiliriz.
Daha önce blogumuzda "Web Sitelerinin Haberiniz Olmadan Sizden Topladığı 5 Bilgi" adlı bir yazı paylaşmıştık. Bu yazının içerisinde en önemli maddelerden birisi olan "kişisel bilgileriniz"in güvenliği ile bağlantılı olacak olan Big Data (Büyük Veri) Nedir? Nerelerde kullanılır, tehlikeli midir, ne işe yarar gibi sorularına bu yazıda çözüm arayacağız.
İnternet koskoca bir dünya ve içerisinde yığınla bilgi var. Bu bilgilerin her birisini birbirinden bağımsız düşündüğümüz zaman gözümüzün önüne koca bir "Bilgi Çöplüğü" getirebiliriz. Bu koca bilgi çöplüğünün içerisinden, bilgileri anlamlı bir bütün halinde tutmak, bu bilgileri belirli amaçlar doğrultusunda kullanmak veya satmak ise büyük şirketler için günümüzün en önemli araçlarından birisi oldu.
Örneğin birkaç ay önce Facebook'un kurucusu olan Mark Zuckerberg ve birlikte çalıştığı Cambridge Analytica şirketi'nin 87 milyon kişinin bilgilerinin sızdırılması ile ilgili yaşanan skandal olayları bu konumuza örnek gösterebiliriz. "87 milyon insanın kişisel bilgisi" azımsanacak bir rakam değil. Böyle büyük bilgilere sahip veritabanlarında saklı tutulan bilgilerin, çeşitli yazılımlar ile birlikte anlamlaştırılması ve yapay zeka sayesinde en basit örnek ile "kimin hangi partiye oy atma potansiyeli var" gibi sonuçlar elde edilebiliyor. Bunları düşünürsek big data ve yapay zekanın gücü birleştirilince ve insanoğlunun hayal gücü, istekleri, hedefleri, amaçları da ele alınınca konu gerçekten tehlikeli noktalara gidebiliyor.
Büyük Veri (Big Data) Bileşenleri
1- Hacim (Volume), yani çok büyük boyutlarda olması gerekmektedir.
2- Çeşitli (Variety), yani farklı kaynaklardan edilmiş bilgilere sahip olması gerekir.
3- Hız (Velocity), verilerin çok hızlı ve sürekli elde ediliyor olması gerekir.
4- Doğruluk (Veracity), üretilen bilgilerin doğru analiz edilmiş olması gerekir.
5- Geçerlilik (Validity), elde edilen bilgilerin geçerliliini koruyor olması gerekir.
6- Oynaklık (Volatility), büyük verilerin bir ömrü, geçerlilik süresi vardır. Elde edilen verinin geçersiz olacağı süreyi bilmek gerekir.
Büyük Veri Kullanım Alanları
İşletme: Müşteri analizi, dağıtım ve lojistik optimizasyonu, müşteri kişileştirme gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Perakende Satış: İşçi geliri optimizasyonu, mağaza davranış analizi, müşteri ilişkileri analizi, ürün çeşitliliği ve fiyat optimizasyonu gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Kamu: Verilere erişebilirlik sağlama, gizlilik ve şeffaflık oluşturma, uygun ürün ve hizmetler için eylem uygulama, risk ve sahtekarlığı azaltma gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Teknoloji: Gerçek zamanlı analiz, hızlı cevap üretme, işlem süresini azaltma, riskleri azaltma konusunda otomatik sistemler ile karar verme gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Eğitim: Eğitim sistemlerinin programlanması, öğrenci analizi, ders planlaması gibi durumlarda kullanılmaktadır. Kişisel Konum Verileri: Bölgeye göre reklam hedefleme, akıllı yönlendirme, acil müdahale gibi durumlarda kullanılmaktadır.
Sağlık: Hastalık tespiti, hasta kontrolü, kişisel DNA analizi gibi durumlarda kullanılmaktadır.